آیین خاکسپاری در فرهنگ زرتشتی | بزرگداشت اندیشه و آموزگار راستی، کوروش نیکنام
در دوران معاصر، با تغییر شرایط اجتماعی و بهداشتی، زرتشتیان ایران دیگر از دخمهها و برجهای خاموشان بهره نمیگیرند. امروزه پیکر درگذشتگان در آرامستانهای ویژهی زرتشتیان و با آیینی آمیخته به پاکی، نظم و احترام به خاک سپرده میشود.
در این آیین، آتش نماد فروغ ایزدی و پاسدار روشنی است؛ بوی خوش کندر و چوب صندل، نشانهای از تطهیر و آرامش؛ و جامهی سفید، یادآور پاکی و آمادگی روان برای پیوستن به راستی و نور.
موبدان با خواندن بخشهایی از اوستا و گاتها، همراه با خانواده، روان درگذشته را در گذر از پل چینود یاری میکنند. پس از خاکسپاری، خانهی درگذشته سه روز با آتش و عود روشن میماند تا حضور نور و بوی خوش، نشانهی آرامش روان باشد. در بامداد روز چهارم، آیین آفرینگان دهمان برگزار میشود و بازماندگان با نیایش، یاد عزیز خود را گرامی میدارند.
این مراسم، بازتابی از بینش ژرف زرتشتی است: احترام به زمین، پرهیز از آلودگی، و پاسداری از عناصر مقدس. فلسفهای که اندیشمند برجستهی دین و فرهنگ، کوروش نیکنام، در سراسر آثار و سخنان خود آن را با زبانی روشن و نگاهی خردمندانه تبیین کرده است.
👤 کوروش نیکنام (متولد ۱۳۳۱، یزد) نویسنده، پژوهشگر و موبد زرتشتی است. او نمایندهی جامعهی زرتشتیان در مجلس ششم شورای اسلامی بود و سالها در زمینهی فلسفهی زرتشتی، فرهنگ ایرانی و گفتوگوی ادیان فعالیت داشت. از آثار شاخص او میتوان به «زرتشت و فلسفهی اشا» و «آیینها و باورهای زرتشتی» اشاره کرد؛ آثاری که بازتابدهندهی اندیشهی مهر، راستی و همزیستی در جهان امروزند.